Çdo vonesë ose mosveprim do të thotë dhënie e një avantazhi të papërballueshëm për ata që synojnë të destabilizojnë vendin dhe rajonin. Çdo dështim për të ruajtur unitetin shqiptar nuk është thjesht humbje politike; është rrezik për stabilitetin e të gjithë rajonit. Një Maqedoni e destabilizuar mund të shërbejë si katalizator për tensione të reja në Kosovë dhe Bosnjë, duke i hapur rrugë ndërhyrjes së forcave rajonale dhe globale që synojnë të dobësojnë pozitën shqiptare dhe orientimin evropian.
Nga Prof. dr. Skënder ASANI
Në historinë e çdo kombi ekzistojnë çaste që nuk mund të injorohen, çaste që nuk i përkasin kohës së zakonshme, që nuk presin indiferencë dhe që nuk tolerojnë as frikë, as kalkulim. Shqiptarët e Maqedonisë së Veriut ndodhen sot pikërisht në një prej këtyre çasteve. Nuk është çështje numrash apo pushteti të përkohshëm; është çështje bashkimi, vizioni të përbashkët dhe vendosmërie për të mbrojtur dinjitetin dhe të drejtën për përfaqësim të barabartë në shtetin që ata vetë kanë ndihmuar ta ndërtojnë.
Ky nuk është thjesht një apel për reflektim; është alarm. Përçarja, indiferenca ose heshtja e gabuar do të ishin dorëzim përballë një procesi të qartë dhe të mirëmenduar për dobësimin e pozitës kushtetuese të shqiptarëve. Ky proces ka pasqyra të qarta dhe ka nisur me faza të planifikuara mirë, që synojnë devijimin e kauzës shqiptare drejt përfitimeve personale apo ndikimeve të huaja. Historia ka treguar qartë: kombet që humbin unitetin, humbin edhe të ardhmen dhe shqiptarët nuk mund ta lejojnë këtë.
Javët e fushatës parazgjedhore ishin një stinë e vërtetë tensioni. Retorika e kryeministrit Mickovski ndërtoi dy shtylla strategjike: nga njëra anë, përpiqej të grabiste çështjen shqiptare dhe të deformonte rolin kushtetues të shqiptarëve; nga ana tjetër, punonte për të fragmentuar partitë politike shqiptare, duke i shndërruar ato në instrumente manipulimi dhe duke neutralizuar çdo zë që mund të kundërshtonte propagandën e pushtetit.
Synimi ishte i qartë: shqiptarët të shfaqeshin si fajtorë për çdo destabilizim të mundshëm në Maqedoni, të shtyheshin drejt radikalizmit dhe të bllokoheshin përballë çdo përpjekjeje për orientim evropian të vendit. Kjo strategji nuk ishte thjesht politikë lokale; ajo kishte pasqyra rajonale dhe ndërkombëtare, duke synuar hapjen e rrugës për ndikimin e Serbisë në Kosovë dhe Bosnjë, e duke kërcënuar stabilitetin e të gjithë rajonit.
Në çdo qytet dhe fshat, shqiptarët përballeshin me fushata agresive, me mesazhe që tentonin të thyenin unitetin dhe të nxirrnin përçarje të brendshme. Por përtej tensionit dhe fjalëve të zjarrta, shumica e qytetarëve shqiptarë qëndruan të qetë, duke kuptuar se beteja nuk është për një ditë apo për një votë të veçantë, por për të ardhmen e brezave.
Projekti i përgatitur me kujdes, që kishte për synim krijimin e një narrative përplasjeje gjatë ditës së zgjedhjeve lokale, dështoi në mënyrën më domethënëse të mundshme. Në vend të tensionit të parashikuar, dita e zgjedhjeve u shndërrua në një manifestim të pjekurisë politike shqiptare, ku qytetari shqiptar, me një vetëdije të rrallë historike, zgjodhi rrugën e qetësisë dhe të arsyes. Aty ku pritej provokimi, mbizotëroi maturia; aty ku pritej reagimi instinktiv, triumfoi reflektimi demokratik. Shqiptarët, si asnjëherë më parë, dëshmuan se dinë të administrojnë procesin politik me standarde që kujtojnë demokracitë skandinave, duke e kthyer heshtjen në armën më të fuqishme kundër manipulimit. Kjo heshtje nuk ishte mungesë zëri, por shenjë autoriteti një mesazh se legjitimiteti nuk buron nga zhurma, por nga dinjiteti. Në këtë mënyrë, shqiptarët dëshmuan se janë jo vetëm faktor shtetformues, por edhe garantë të rendit politik, duke treguar se projektet e përplasjes mund të hartohen, por nuk mund të triumfojnë përballë vetëdijes së pjekur kombëtare.
Rezultatet e rundit të parë të zgjedhjeve kanë shërbyer si pasqyrë e qartë e nevojës urgjente për një unitet të ri strategjik brenda spektrit politik shqiptar. Ato nuk janë vetëm shifra elektorale, por tregues i një gjendjeje që kërkon ndërgjegjësim kombëtar dhe përgjegjësi historike. Shqiptarët duhet ta lexojnë këtë sinjal jo si dështim të përkohshëm, por si thirrje për bashkim rreth një platforme gjithëpërfshirëse, që do të hartojë qartë orientimet e përbashkëta për mbrojtjen e pozitës së shtetformësisë shqiptare dhe për zhbllokimin e proceseve eurointegruese të vendit. Vetëm një strategji e tillë, e bazuar në konsensus, vizion dhe veprim të përbashkët, mund ta rikthejë subjektin politik shqiptar në rolin e tij historik si faktor vendimtar i stabilitetit dhe i orientimit evropian të Maqedonisë së Veriut. Çdo hezitim, çdo ndarje apo përpjekje për përfitime të ngushta do të thotë zbehje e fuqisë kombëtare, ndërsa çdo hap drejt unitetit do të jetë hap drejt konsolidimit të shtetformësisë dhe drejt të ardhmes evropiane të shqiptarëve.
Në këtë kohë, shqiptarët kanë treguar se fuqia nuk matet me zhurmë, por me durim, vendosmëri dhe vizion. Kohezioni i tyre është arma dhe mburoja më e fuqishme për të mbrojtur pozitën kushtetuese dhe orientimin evropian të vendit. Pa unitet, shqiptarët do të mbeten objekt manipulimi dhe nuk do të mund të parandalojnë destabilizimet e jashtme që synojnë të minojnë drejtimin evropian të Maqedonisë dhe të hapin rrugë ndikimeve të huaja në rajon.
Diaspora shqiptare luan një rol kyç në këtë proces. Ajo nuk është thjesht kujtesë historike; është forcë diplomatike dhe politike aktive, që mund të mobilizohet për të mbështetur unitetin dhe për të garantuar respektimin e legjitimitetit shqiptar. Kosova dhe Shqipëria duhet të jenë promotorë të këtij uniteti, duke mbështetur subjektin politik shqiptar në detyrën historike për të kthyer Maqedoninë në kursin evropian dhe për të avancuar shtetformësinë shqiptare. Çdo ndarje e brendshme, çdo ambicie personale dhe çdo mungesë vizioni është goditje ndaj flamurit shqiptar dhe identitetit kombëtar. Vetëm përmes bashkimit dhe vendosmërisë morale mund të ndërtohet një front i palëkundur që mbron interesin e përbashkët dhe e kthen sfidën në mundësi historike.
Veprimet konkrete paszgjedhore janë të qarta: formimi i një platforme të unifikuar të forcave shqiptare, që i japin zë dhe forcë kohezionit; dialog i hapur dhe koordinim me diasporën, për të mobilizuar fuqinë diplomatike dhe institucionale në mbështetje të kauzës shqiptare; monitorim i vazhdueshëm i çdo rreziku rajonal dhe kundërshtim i çdo përpjekjeje për destabilizim; promovim i unitetit politik dhe vizionit evropian në bashkëpunim me Kosovën dhe Shqipërinë, duke krijuar një rrjet solidariteti që mbështet orientimin evropian të Maqedonisë dhe ruan shtetformësinë shqiptare.
Çdo vonesë ose mosveprim do të thotë dhënie e një avantazhi të papërballueshëm për ata që synojnë të destabilizojnë vendin dhe rajonin. Çdo dështim për të ruajtur unitetin shqiptar nuk është thjesht humbje politike; është rrezik për stabilitetin e të gjithë rajonit. Një Maqedoni e destabilizuar mund të shërbejë si katalizator për tensione të reja në Kosovë dhe Bosnjë, duke i hapur rrugë ndërhyrjes së forcave rajonale dhe globale që synojnë të dobësojnë pozitën shqiptare dhe orientimin evropian.
Heshtja e shqiptarëve nuk është dobësi; ajo është flamur dhe ligj i autoritetit të vërtetë. Legjitimiteti nuk matet me fjalë të larta, por me besimin dhe durimin që ndërtohet në qetësi. Ata që e kuptojnë fuqinë e heshtjes dhe artin e bashkimit do të udhëheqin të ardhmen; ata që jo, do të mbeten peng i zhurmës dhe i iluzioneve të përkohshme.
Historia nuk pret. Kombi nuk pret. Bashkimi, vizioni dhe përgjegjësia janë armët më të fuqishme. Ky është çasti i shqiptarëve të Maqedonisë së Veriut për të treguar se dinjiteti nuk kërkohet, por fitohet; se uniteti nuk imponohet, por ndërtohet; dhe se shtetformësia nuk është dhuratë, por përkushtim. Nga kjo heshtje e fuqishme duhet të lindë një rend i ri politik mbi besim, vizion dhe unitet jo mbi frikë, iluzion ose zhurmë.
Ky është çasti historik për të ruajtur pozicionin kushtetues dhe për të kthyer Maqedoninë në kursin evropian, duke e forcuar shtetformësinë shqiptare për brezat e ardhshëm.
Në këtë moment të ndjeshëm historik, shqiptarët e Maqedonisë së Veriut qëndrojnë në kryqëzimin mes stuhisë së përçarjes dhe heshtjes së urtësisë politike. Çdo veprim, çdo vendim dhe çdo heshtje kanë pasoja të drejtpërdrejta për të ardhmen e tyre dhe për stabilitetin e të gjithë rajonit. Bashkimi i qëndrueshëm, vendosmëria morale dhe vizioni i përbashkët nuk janë thjesht ideale; ato janë armët dhe mburojat që mund të shpëtojnë kauzën shqiptare nga manipulimet, destabilizimet dhe ndikimet e huaja. Historia nuk do të falë asnjë gabim, dhe brezat e ardhshëm do të gjykojnë mbi veprimet e këtij brezi. Prandaj, shqiptarët duhet ta shndërrojnë heshtjen në forcë, unitetin në strategji dhe përkushtimin në veprim të vendosur, duke siguruar që Maqedonia e Veriut të mbetet në rrugën e saj evropiane dhe që shtetformësia shqiptare të konsolidohet për të ardhmen. Ky është amaneti dhe detyra jonë historike.
Shkup, 20 tetor 2025