(Me shkas, përvjetorët: 1965 kur Papa Pali VI e nënshkroi “Decretum Laudis”; Ne vitin 1985, kur Presidenti amerikan Ronald Reagan i dorëzoi Nënë Terezës “Medaljen Presidenciale të Lirisë” dhe në vitin 1996, Presidenti Clinton e shpalli Nënë Terezën “Qytetare Nderi të Amerikës” )
Nga Prof. dr. Skender ASANI
Ka ngjarje në historinë e njerëzimit që nuk maten me vite, por me dritën që lënë pas; nuk shënohen vetëm në kalendar, por në kujtesën e përjetshme të shpirtit njerëzor. Një prej këtyre ngjarjeve është rruga e shenjtë që përshkoi Nënë Tereza nga Kalkuta në Vatikan e deri në Shtëpinë e Bardhë një udhëtim që bashkoi qiellin me tokën, përulësinë me madhështinë, dashurinë me politikën. Ajo që nisi si një mision i heshtur dashurie u shndërrua në një testament global për njerëzimin, ku drita e një gruaje shqiptare ndriçoi botën dhe krijoi një urë të shenjtë ndërmjet kombit të saj dhe Amerikës. Në këtë udhëtim shpirtëror, historia e saj bëhet jo vetëm kujtim, por mësim; jo vetëm nderim, por thirrje për ta parë dashurinë si themel të diplomacisë dhe miqësisë ndërkombëtare.
Ishte viti 1965 kur Papa Pali VI nënshkroi “Decretum Laudis”, dekretin me të cilin njohu në nivel papnor “Misionarët e Dashurisë” urdhërin e themeluar nga Nënë Tereza. Në atë çast, dashuria mori formë ligjore; përulësia mori vulë hyjnore; dhe shërbimi ndaj më të varfërve të të varfërve u shpall si Ungjill i gjallë mbi tokë. Ishte momenti kur qielli, përmes Kishës, bekoi tokën me një dritë që do të përhapej në çdo kontinent.
Një grua e vogël me shpirt të madh, që kishte nisur misionin e saj në rrugicat e ndotura të Kalkutës, tashmë merrte bekimin për ta bërë dashurinë universale. “Decretum Laudis” nuk ishte thjesht një akt juridik ishte një shpërthim drite që shndërroi heshtjen në fjalë, varfërinë në dhuratë, dhe dhimbjen në bekim. Pas këtij momenti, rrugët e botës nisën të mbusheshin me sari të bardha e shirita blu simbol i një dashurie që nuk njihte kufij, racë apo besim. Ishte dashuria që fliste me duart që shërbenin, me sytë që qanin bashkë me të sëmurët, me zemrën që nuk pyeste kush je, por vetëm nëse ke nevojë për dashuri.
Tridhjetë vjet më vonë, kjo dashuri e institucionalizuar mori një tjetër vulë, këtë herë nga zemra e lirisë botërore Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ishte viti 1985, kur Presidenti amerikan Ronald Reagan i dorëzoi Nënë Terezës “Medaljen Presidenciale të Lirisë”, nderin më të lartë që Amerika ia jep një qytetari që ka ndriçuar ndërgjegjen e botës.
Në atë ditë të shenjtë, Shtëpia e Bardhë u shndërrua në një tempull shpirtëror. Brenda saj, përballë pushtetit të tokës, qëndronte përulësia e qiellit. Një grua me sari të bardhë e blu, përballë udhëheqësit të botës së lirë, mishëronte bashkimin e mëshirës me fuqinë, të shpirtit me politikën, të dashurisë me drejtësinë.
Presidenti Reagan tha me ndjeshmëri të thellë:
“Shpirtmirësia e disa njerëzve i kapërcen të gjithë kufijtë kombëtarë.”
Dhe në atë çast, nuk u nderua vetëm një murgeshë nga Kalkuta u nderua shpirti shqiptar, i mishëruar në dashuri, përulësi dhe shërbim ndaj njeriut. Amerika u përkul me respekt para bijës së një kombi të vogël, por me zemër të madhe, duke e njohur tek ajo jo vetëm një shenjtore, por një dritë që lidhte dy popuj shqiptarët dhe amerikanët në një miqësi të bekuar nga Zoti.
Mërgata shqiptare, e cila kishte filluar të krijonte miqësinë me Amerikën që në shekullin XIX dhe e kishte forcuar në shekullin XX, e gjeti te Nënë Tereza një përfaqësuese të shpirtit shqiptar në arenën botërore. Ajo e thelloi këtë miqësi në mënyrën më të natyrshme e më njerëzore përmes marrëdhënieve të saj me presidentët amerikanë Ronald Reagan, George H. W. Bush dhe Bill Clinton. Këta e panë tek ajo jo vetëm shenjtërinë, por edhe shpirtin e një kombi që do të gjente shpëtim përmes përkrahjes së Amerikës në momentet më të errëta të historisë. Ishin këto takime shpirtërore që krijuan urën e pashlyeshme midis dashurisë së saj dhe politikës amerikane një mision i heshtur, por thelbësor, që duhet të mbetet busull për politikëbërjen shqiptare sot.
Për Nënë Terezën, medalja nuk ishte shpërblim, por thirrje për më shumë dashuri. Ajo tha me përulësi:
“Unë jam vetëm një laps i vogël në dorën e Zotit. Ai është Ai që shkruan.”
Kështu ajo e ktheu çdo nder njerëzor në një akt hyjnor. Nuk kërkoi asgjë për vete kërkoi që “të kujdeseshin për popullin tim shqiptar, sidomos për Kosovën”. Në ato fjalë, diplomacia u shndërrua në lutje, dhe politika në ndërgjegje.
Ky raport shpirtëror midis Nënës Terezë dhe Amerikës vazhdoi edhe përtej Reaganit. Presidentët George Bush dhe Bill Clinton e dëgjuan atë jo si murgeshë, por si ndërgjegje të njerëzimit. Në vitin 1996, Presidenti Clinton e shpalli Nënë Terezën “Qytetare Nderi të Amerikës”, e ajo e quajti këtë “dhuratë nga Zoti”. Dhe në vitin 1999, kur lufta në Kosovë përplaste kufijtë e dhimbjes, ishte pikërisht fryma e saj që dukej se udhëhiqte ndërhyrjen humanitare të Amerikës.
Kur Presidenti Clinton vizitoi kampin e refugjatëve në Stenkovec, në vendlindjen e Nënës Terezë, ai tha me emocione:
“Këta njerëz janë dëshmia e gjallë e asaj për të cilën ne duhet të luftojmë për dinjitetin, për jetën dhe për paqen.”
Në atë moment, historia politike dhe ajo shpirtërore u bashkuan. Ishte sikur shpirti i Nënës Terezë fluturonte mbi botë, duke i kujtuar njerëzimit se liria pa dashuri është e zbrazët, dhe dashuria pa veprim është e paplotë.
Sot, në 50-vjetorin e Medaljes së Lirisë, kujtojmë jo vetëm një nderim historik, por një testament moral e diplomatik që duhet të udhëheqë edhe politikbërjen shqiptare. Nënë Tereza nuk ishte vetëm murgesha e mëshirës, por diplomatja e ndërgjegjes, që me fjalët e saj të buta dhe veprat e saj të mëdha krijoi ura midis popujve, kulturave dhe feve. Ajo e ktheu dashurinë në politikë të zemrës, dhe përulësinë në instrument të lirisë.
Për shqiptarët, ajo është jo vetëm shenjtore e Kishës, por shenjtore e kombit zëri që na kujton se miqësia me Amerikën nuk është rastësi historike, por bekim hyjnor që duhet ruajtur e kultivuar. Sot, kur bota përballet me ndasi, politika shqiptare duhet të mësojë nga ajo se diplomacia e vërtetë lind nga dashuria, nga mirënjohja dhe nga respekti për lirinë e tjetrit.
Le ta kuptojmë se ajo që Reagan, Bush dhe Clinton panë tek Nënë Tereza dritën shqiptare që i përkiste botës është një trashëgimi që na obligon. Një kujtesë se marrëdhëniet me Amerikën nuk janë vetëm kapitull politik, por mision shpirtëror që na lidh me idealet më të larta të njerëzimit. Sepse ajo që nisi me “Decretum Laudis” dhe u kurorëzua me “Medaljen e Lirisë”, është rrëfimi i një dashurie që udhëheq ende botën dashuria që vjen nga Zoti, dhe që duhet të mbetet busull e përjetshme për çdo zemër dhe çdo udhëheqës shqiptar.
Shkup, 09 tetor 2025